Soorten steekproeven: selecte en aselecte steekproeven

Duik diep in uw doelgroep met gerichte selectieve steekproeven

Wilt u de specifieke kenmerken van een deel van uw doelgroep belichten? Dan is een selectieve steekproef (ook wel ‘gericht’ genoemd) de perfecte tool. Door te focussen op bepaalde criteria, zoals leeftijd, geslacht, locatie of interesse, verkrijgt u waardevolle inzichten in subgroepen. Denk aan:

• Onderzoek naar de koopgewoontes van vrouwen tussen 25 en 40 jaar.
• Analyse van de tevredenheid van klanten boven de 50 jaar.
• Peiling van de politieke mening in een specifieke regio.

Met een selectieve steekproef verzamelt u gerichte data die direct relevant is voor uw niche. Zo bespaart u tijd en middelen, en verbetert u de nauwkeurigheid van uw onderzoek.

Representatieve data met aselecte steekproeven

Heeft u een breed beeld van uw gehele doelgroep nodig? Dan is een aselecte steekproef (ook wel ‘willekeurig’ genoemd) de juiste keuze. Door willekeurig elementen te selecteren uit de populatie, creëert u een steekproef die representatief is voor de gehele groep. Dit type steekproef is ideaal voor:

• Het bepalen van de algemene tevredenheid met uw product of service.
• Het analyseren van trends in de markt.
• Het in kaart brengen van de algemene opinie over een maatschappelijk thema.

Met een aselecte steekproef vermijdt u vertekening en verkrijgt u een objectief beeld van uw doelgroep.

Enkele factoren die de steekproefgrootte bepalen

In de praktijk wordt vaak een vuistregel gehanteerd: hoe groter de steekproef, hoe betrouwbaarder de resultaten. Toch is dit te simplistisch. Het is belangrijker om te focussen op de gewenste nauwkeurigheid en betrouwbaarheid van je onderzoek. Hier zijn enkele factoren die de grootte van de steekproef bepalen:

1. Doel van het onderzoek: Wat wil je met je onderzoek te weten komen? Is een grove indicatie voldoende of heb je behoefte aan zeer nauwkeurige data?
2. Populatiegrootte: Hoe groot is de doelgroep die je wil onderzoeken?
3. Verwachte responsgraad: Hoeveel mensen van de geselecteerde respondenten zullen daadwerkelijk deelnemen aan je onderzoek?
4. Foutmarge: Hoeveel afwijking van de werkelijke waarde is acceptabel?
5. Betrouwbaarheidsniveau: Hoe zeker wil je zijn dat je resultaten betrouwbaar zijn?

Waarom een optimale steekproefgrootte cruciaal is

Een juiste steekproefgrootte is cruciaal voor elk succesvol marktonderzoek. Bij een te grote steekproef verspil je kostbare tijd en middelen. In veel gevallen staat er immers een kost tegenover elke extra ingevulde survey die je nodig hebt.

Daarentegen kan een te kleine steekproef zorgen voor niet statistisch significante resultaten. Het is dus heel belangrijk om hier de gulden middenweg in te vinden. Om de ideale steekproefgrootte te bepalen bekijken we eerst enkele parameters: 

1. Betrouwbaarheidsniveau

De betrouwbaarheid van een marktonderzoek wordt uitgedrukt in een betrouwbaarheidsniveau. Dit is de kans dat de steekproefresultaten overeenkomen met de werkelijke populatie. Een betrouwbaarheidsniveau van 95% betekent dat er 95% kans is dat de steekproefresultaten binnen een bepaalde marge van de werkelijke populatieresultaten vallen. Voor de meeste marktonderzoeken is een betrouwbaarheidsniveau van 95% meer dan prima.

2. Foutmarge

De foutmarge is de maximale afwijking tussen de steekproefresultaten en de werkelijke populatieresultaten. Bij een betrouwbaarheidsniveau van 95% en een foutmarge van 5% is er 95% kans dat de steekproefresultaten binnen 5% van de werkelijke populatieresultaten vallen. Een kleine marge, een geruststellend idee!

3. De populatiegrootte

De grootte van de doelgroep, ofwel de populatie, is een belangrijke factor die de optimale steekproefgrootte zal bepalen. Dit is logisch: hoe meer mensen er in de populatie zijn, hoe meer diversiteit er kan zijn en hoe meer respondenten je nodig hebt om een ​​nauwkeurig beeld te krijgen.

Nadat de grootte van de steekproef bepaald is, gaan we berekenen hoeveel enquêtes we moeten versturen om dit aantal te behalen. Om dit te bepalen, kijken we naar de ingeschatte respons. Als de steekproefgrootte bijvoorbeeld uit 300 mensen bestaat, en je een respons van 20% verwacht, dan dien je 1500 enquêtes uit te sturen. 

Na afloop van het onderzoek kan je de effectieve foutenmarge, gelinkt aan een bepaald betrouwbaarheidsniveau, van het uitgevoerde onderzoek berekenen. Dit is gebaseerd op het werkelijke aantal respondenten.

De betrouwbaarheid en nauwkeurigheid van de onderzoeksresultaten zijn alleen gegarandeerd als de steekproef representatief is voor de populatie en op een aselectieve (willekeurige) manier is getrokken.

Overzicht methodes steekproefgrootte berekenen

1. Bepalen van de steekproefomvang (meest gebruikte methode):

Deze methode is geschikt voor het bepalen van de steekproefgrootte wanneer je het gemiddelde of de proportie van een populatie wilt schatten. De benodigde informatie omvat:

• Populatiegrootte (N): Het totale aantal elementen in de populatie waaruit je wilt steekproeven. Dit getal moet bekend zijn.
• Betrouwbaarheidsniveau (Z): De mate van zekerheid die je wilt hebben dat de steekproefresultaten de populatie goed weerspiegelen. Dit wordt vaak uitgedrukt als een percentage, bijvoorbeeld 90% of 95%.
• Foutmarge (E): De maximale afwijking tussen de steekproefschatting en de werkelijke waarde in de populatie die je wilt accepteren. Dit wordt ook vaak als percentage uitgedrukt.
• Schatting van de populatieproportie (p, optioneel): Als je al een idee hebt van de verhouding van een kenmerk in de populatie (bijvoorbeeld het percentage mensen dat voor een bepaalde partij stemt), kan je dit gebruiken om de benodigde steekproef te verkleinen.

De formule om de steekproefgrootte te berekenen luidt:

n = (Z^2 * p * (1-p)) / E^2

Voorbeeld: Stel dat je de mening van de Nederlandse bevolking wilt weten over een nieuw product. Je weet niet precies hoeveel mensen er in Nederland wonen (N), maar schat dit op 17 miljoen. Je wilt een betrouwbaarheidsniveau van 95% (Z = 1.96) en een foutenmarge van 5% (E = 0.05). Je hebt geen idee van de populatieproportie (p).

Met deze informatie kun je de steekproefgrootte berekenen:

n = (1.96^2 * p * (1-p)) / 0.05^2 = 384.16

Aangezien je geen exacte waarde voor p hebt, neem je de conservatieve schatting van p = 0.5 (50% kans dat iemand voor het product is). Dit resulteert in:

n = (1.96^2 * 0.5 * (1-0.5)) / 0.05^2 = 384.16 ≈ 385

Je hebt dus een steekproefgrootte van 385 respondenten nodig om de mening van de Nederlandse bevolking over het product met een betrouwbaarheid van 95% en een foutenmarge van 5% te schatten.

2. Cochran’s formule (voor grote populaties):

Deze formule is een variant op de eerste en is bruikbaar wanneer de populatiegrootte erg groot is (N > 10.000). De formule is:

n = (Z^2 * Np * (1-p)) / (E^2 + Z^2 * p * (1-p))

Voorwaarden:

• De populatiegrootte (N) is groter dan 10.000.
• Je hebt een betrouwbaarheidsniveau (Z) en foutenmarge (E) gekozen.
• Je hebt een schatting van de populatieproportie (p).

3. Steekproefcalculators:

Er zijn tal van online steekproefcalculators beschikbaar die je kunt gebruiken om de steekproefgrootte te berekenen. Je hoeft alleen de benodigde informatie in te voeren, zoals de populatiegrootte, het betrouwbaarheidsniveau en de foutenmarge.

Voorbeelden:

• SurveyMonkey: https://nl.surveymonkey.com/mp/sample-size-calculator/
• G*Power: https://www.gpower.hhu.de/ (geavanceerder)

4. Intuïtieve schatting (met precisieverlies):

In sommige, specifieke gevallen kan je op basis van je kennis van de te bestuderen populatie en de doelstellingen van je onderzoek, een schatting maken van de benodigde steekproefgrootte. Dit is echter minder betrouwbaar dan de hierboven beschreven methodes.

Kwaliteit boven kwantiteit

Zoals je ziet, is het bepalen van de optimale steekproefgrootte een complex proces dat afhangt van verschillende factoren. Toch kan je met de juiste kennis en tools de perfecte balans vinden tussen betrouwbaarheid, nauwkeurigheid en efficiëntie.

Benieuwd naar hoe BABLR, als full-service marktonderzoekbureau, je kan helpen met alle aspecten van je onderzoek, van het ontwerpen van de enquête tot het analyseren van de data? Neem dan vandaag nog contact met ons op via het contactformulier en laat ons je helpen met het realiseren van jouw marktonderzoek.